کک ماده‌ای سیاه‌رنگ است که به‌طور عمده از کربن تشکیل شده است و از تجزیه حرارتی هیدروکربن‌های سنگین نفت خام و منابع قیری به دست می‌آید. کک نفتی یک محصول فرعی حاصله از پالایش نفت خام است که به طور اصلی از کربن تشکیل شده و دارای مقدار زیادی گوگرد و فلزات سنگین مانند نیکل و وانادیم است. کک به‌دست آمده از منابع نفتی در مقایسه با کک‌های منابع زغالسنگ به دلیل خاکستر کم، بیشتر مورد توجه است.
کک نفتی خام
فرایند تولید کک به این صورت است که ته‌مانده‌های سنگین برج خلاء به کوره تزریق شده و تا دمای ۴۸۰ حرارت داده می‌شوند. خروجی این کوره به برج‌های کک ساز با محدوده دمایی ۴۶۶-۴۹۰ فشار ۳۵ فرستاده می‌شوند.
در این برجها فرایند کراکینگ انجام شده و محصولات سبک از بالا و کک تولیدی پس از اتمام فرایند از پایین برج استخراج می گردد. دمای تولید کک، میزان کک شوندگی و محتوای گوگرد و خاکستر کک بسته به نوع خوراک متفاوت خواهد بود کک نفتی فوق به همین شکل قابل استفاده نبوده و در مرحله بعد میبایست کلسینه گردد.
کک نفتی کلسینه شده
آنالیز کک
زمینه مهندسی
به منظور تولید الکترود گرافیتی ابتدا کک سوزنی خرد و سایز بندی می‌شود. سپس ذرات با سایزبندی مناسب با حدود ۲۰ درصد قیر قطران زغالسنگ مخلوط و خمیر حاصل به مرحله شکل دهی وارد می‌گردد. این مرحله توسط دستگاه اکستروژن و یا قالب گیری با استفاده از فشار انجام می‌گیرد. حاصل مرحله شکل دهی الکترود خام است. پس از مرحله شکل دهی الکترودهای خام وارد مرحله پخت می‌گردند.
در عملیات پخت دما بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد است. در این دما قیر تبدیل به کربن شده و حدود ۴۰ درصد آن تبخیر می‌شود. حاصل این مرحله الکترودهای کربنی آمورف دارای رسانایی الکتریکی و حرارتی کمی است. بعد از مرحله پخت الکترودها وارد مرحله‌ی بارورسازی می‌شوند. در این مرحله تخلخل‌های موجود در الکترود با قیر قطران تحت فشار پر می‌شوند. سپس الکترودها به‌منظور گرافیته شدن باید وارد کوره شوند.
این عملیات در حدود دمای ۲۸۰۰ الی ۳۲۰۰ درجه سانتیگراد انجام می‌پذیرد و طی آن کربن آمورف به گرافیت تبدیل می‌شود. در این مرحله آنچه از عناصر غیر کربن مانند هیدروژن و سولفور باقی مانده حذف می‌گردد.
الکترودهای گرافیته شده در مرحله بعد تراشکاری شده و به کارخانجات فولاد ارسال می‌شوند.
